काठमाडौ, माघ २४ । कृषि अनुसन्धानमा भएको एक महत्वपूर्ण प्रगतिले विश्वभरका केरा किसानहरूका लागि नयाँ आशा ल्याएको छ । वैज्ञानिकहरूले MaUPL6 नामक प्रमुख जीन पत्ता लगाएका छन्, जसले Fusarium oxysporum f. sp. cubense Tropical Race 4 (Foc TR4) नामक घातक फङ्गसजन्य रोग पानमा (फ्युजेरियम विल्ट) को प्रतिरोधात्मक क्षमतामा महत्वपूर्ण भूमिका खेलेको पाइएको छ ।
Molecular Horticulture जर्नलमा यहि फेब्रुअरी ५ मा प्रकाशित लेखका अनुसार, MaUPL6 जीनले MpICE1 नामक अर्को जीनलाई नष्ट गरेर केराको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर बनाउने देखिएको छ। वैज्ञानिकहरूले उन्नत आनुवंशिक प्रविधिहरूको प्रयोग गरी MaUPL6 स्तर घटाउँदा केरा बोटहरूमा रोगको असर कम देखिएको पुष्टि गरेका छन्।
पानमा (फ्युजेरियम विल्ट) रोगका कारण केरा खेतीमा ठूलो क्षति हुँदै आएको छ। परम्परागत रोग नियन्त्रण विधिहरूले Foc TR4 को फैलावट रोक्न नसकेको हुँदा आनुवंशिक प्रतिरोध विकास गर्नु अत्यावश्यक बनेको छ।
वैज्ञानिकहरूका अनुसार यस खोजले उन्नत प्रजनन तथा आनुवंशिक परिमार्जन प्रविधिहरूको माध्यमबाट रोग-प्रतिरोधी केरा जात विकास गर्ने सम्भावना बढाएको छ । यसले किसानहरूलाई उत्पादन जोगाउन र उनीहरूको जीविकोपार्जन सुरक्षित गर्न मद्दत गर्न सक्छ।
यसबारे थप अनुसन्धान आवश्यक भएता पनि वैज्ञानिकहरू यसप्रति आशावादी भएको बताएका छन् । यस आनुवंशिक खोजले चाँडै नै फ्युजेरियम विल्ट रोगको प्रतिरोधी नयाँ केरा जात विकास गर्न सहयोग गर्ने आशा गरिएको छ ।
पानमा (फ्युजेरियम विल्ट) रोगले विश्वभर केरा खेतीलाई संकटमा पारिरहेको अवस्थामा यो नयाँ अनुसन्धानले दिगो कृषि प्रणाली र केरा खेतीमा सुरक्षित भविष्यको बाटो खोल्ने आशा दिएको छ।
